Het essentiële Letse midzomerfeest

De midzomerviering van 23-24 juni – Jāņi – staat weer voor de deur. Maar als je nieuw bent op dit festival dat Kerstmis in het niet doet verbleken, of als je je gewoon afvraagt waarom iedereen zich zo vreemd gedraagt, volgen hier een paar tips om je op de hoogte te houden.

De belangrijkste activiteiten zijn bier drinken bij het kampvuur; vlees grillen; het eten van de traditionele midzomerkaas (met veel karwijzaad) en zingen en dansen op seizoen specifieke volksliederen in de open lucht.

Tijdens deze evenementen is slapen taboe (als je toch inslaapt, “slaap je het hele jaar”), aangezien je de zonsopgang in de ochtend zou moeten begroeten.

Veel stedelingen verlaten de hoofdstad voor het platteland. Dat kan dit jaar nog meer uitgesproken zijn dan normaal met de aanhoudende Covid-19-pandemie die leidt tot het uitstel van de massale vieringen die normaal gesproken plaatsvinden in Riga met een jaar.

Veel auto’s zullen worden versierd met bladeren, kransen en andere folkloristische symbolen — maar laat je niet te veel meeslepen, want de politie heeft zijn eigen traditionele optreden tegen dronken chauffeurs tijdens de feestdagen.

Hoewel het begrijpelijk is als buitenlanders de traditionele Letse liederen niet kennen, kunnen ze meezingen met het gemeenschappelijke refrein van de midzomerliederen. Līgo, Līgo!, het zal je helpen om in de stemming te komen.

Je kunt je eigen traditionele kransen maken van eikenbladeren (voor mannen, vooral die met de naam Jānis en zijn varianten zoals ‘John’) en weidebloemen (voor vrouwen, vooral die met de naam Līga). Volkskostuum of eenvoudige witte linnen overhemden zijn, bij voorkeur, het kledingvoorschrift.

Mocht u zich buiten de hoofdstad bevinden en niet echt weten wat u moet doen, dan is gastvrijheid aan de orde van de dag, dus in een normaal jaar zou u zelfs kunnen verwachten dat u wordt uitgenodigd om deel te nemen aan het midzomerfeest van iemand anders. Het epidemiologische advies op dit moment is echter om het niet met vreemden te vieren, dus vat het alsjeblieft niet persoonlijk op.

Toch heeft een eenzame Jāņi midden in de Letse natuur zijn eigen magie. Het is een goed idee om een insectenwerend middel bij de hand te hebben als je van plan bent de hele nacht op te blijven, en als je merkt dat je bier nodig hebt, het wordt vrijwel overal verkocht, ook bij de benzinestations in heel Letland.

Het is mogelijk dat iemand in uw directe omgeving u uitnodigt voor een wandeling door de velden of het bos, op zoek naar de zeer gewaardeerde en zelden geziene “varenbloem”. Dit is een hele eer, maar wees niet verbaasd als u meer ontdekt dan u had verwacht. Het zal zeker helpen om je wakker te houden.

U kunt meer te weten komen over de Letse midzomertradities in dit mooie stuk van het Letse Instituut.

Een van de meer in het oog springende aspecten van de vieringen is springen over een vreugdevuur. Misschien heb je het lef om de Letten te volgen in dit avontuur (je kunt het beste wachten tot de vlammen een beetje zijn gedoofd) – maar veiligheid moet je grootste zorg zijn; hetzelfde geldt voor het dronken zwemmen en het eerder genoemde rijden onder invloed, waarbij je in de inschatting van midzomerpuristen zwaar wegzakt, als het kauwen op een hamburger of het spelen van ongepaste muziek op hoog volume om de nodige sfeer te breken.

Over datzelfde thema is er een laatste belangrijke midzomertraditie die meestal niet wordt genoemd: ruzie met familie, vrienden en collega’s over de precieze aard van een ‘echte’ midzomerviering. Of het nu gaat om het exacte recept voor de kaas, de exacte woorden bij een lied of de exacte volgorde waarin dingen moeten worden gedaan, iedereen heeft zijn eigen idee van perfectie en een onwrikbare overtuiging dat hun eigen familie het altijd op de juiste manier heeft gedaan.